ΚΑΖΑΝΕΜΑΤΑ
Το έθιμο που καλούμαστε σήμερα να σχολιάσουμε είναι αυτό του καζανέματος.
Σε προηγούμενο θέμα της ενότητας είδαμε ότι το έθιμο του τρύγου συνεχίζεται με τα καζανέματα, δηλαδή τη διαδικασία απόσταξης των «στράφυλων» για την παραγωγή ρακής(τσικουδιάς). Τα στράφυλα, τα τσάμπουρα όπως τα αποκαλούμε στο χωριό, είναι ουσιαστικά ό,τι απομένει από τα σταφύλια που πατήθηκαν για την παραγωγή του κρασιού. Με αυτά φτιάχνουν τη ρακή, απαραίτητη σύντροφο στα κρύα του χειμώνα.
Τα καζανέματα γίνονται στα «καζάνια», τα αποστακτήρια δηλαδή, τα οποία βρίσκονται διάσπαρτα στην εξοχή στις οινοπαραγωγικές περιοχές του νησιού.
Τα ρακιτζιά γίνονται συνήθως στη Νάξο τον Οκτώβρη. Τα τσάμπουρα μπαίνουν σε ένα ειδικό σκεύος, το χαρανί, και με την βοήθεια της φωτιάς γίνεται η απόσταξή τους σε ρακή. Στα ρακιτζιά μαζεύονται γνωστοί, φίλοι αλλά και περαστικοί για να δοκιμάσουν την καινούργια ρακή, με συνοδεία πεντανόστιμων ξερών σύκων.
Συνήθως, η διαδικασία της παραγωγής της ρακής συνοδεύεται από ένα μικρό γλέντι σε κάθε ρακιτζιό, με φαγητό, κρασί και φυσικά άφθονη ρακή, καθώς εκείνος που «καζανεύει» καλεί την παρέα του για να γιορτάσει το γεγονός.
Η διαδικασία αυτή θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική αφού η ρακή ή τσικουδιά είναι αναπόσπαστο κομμάτι της νησιώτικης κουλτούρας.
