Το τριποδιώτικο πορτί - Μέρος 2ο

Στις Κυκλάδες παρατηρούμε και άλλο ένα στοιχείο στις πόρτες του κάθε σπιτιού: τα αρχικά του ονόματος του ιδιοκτήτη. Συνήθως γράφονταν στην πόρτα της κάθε αυλής πριν ο επισκέπτης προχωρήσει στο κύριο μέρος του σπιτιού. Είναι μία τάση που εντοπίζεται και στα σπίτια του χωριού μας.

Με βάση τη λογική μπορούμε να σκεφτούμε την χρησιμότητα αυτής της ενέργειας. Εκτός από καλλωπισμό ήταν και ένας τρόπος να ορίσεις την περιουσία σου, αφού κάθε άτομο θα ενημερωνόταν για τον ιδιοκτήτη του σπιτιού.

Παλαιότερα τα οικόσημα τοποθετούνταν στο πάνω μέρος της εισόδου του σπιτιού σκαλισμένα σε μαρμάρινη επιφάνεια. Ωστόσο δεν ήταν αρχικά κάποιου ονόματος, αλλά ένα σήμα μιας αριστοκρατικής οικογένειας ή μιας τοπικής αυτοδιοίκησης, όπως τέτοιου είδους οικόσημα υπάρχουν στο ενετικό κάστρο της Χώρας. Το σίγουρο όμως είναι ότι η χρησιμότητα ήταν η ίδια.

Με την πάροδο των χρόνων τα οικόσημα χρησιμοποιήθηκαν από κάθε κάτοικο του νησιού με τη μορφή αρχικών γραμμάτων του ονόματός τους. Τώρα πια αποτελούν μέσο διακόσμησης της τριποδιώτικης πόρτας.

Το τριποδιώτικο πορτί

Στην ερώτηση ποιο είναι το σήμα κατατεθέν των Κυκλάδων, οι πιθανές απαντήσεις είναι δύο: τα κατάλευκα σπίτια και τα πολύχρωμα πορτοπαράθυρα. Αυτά τα δύο βρίσκονται σε όλα τα νησιά του Αιγαίου. Και τα δύο βρίσκονται στη Νάξο, το μεγαλύτερο νησί των Κυκλάδων. Και τα δύο στο χωριό μας.

Αν προχωρήσει κάποιος μέσα στα στενάκια των Τριπόδων, θα μπορεί να δει μια ποικιλία χρωμάτων στις πόρτες και στα παράθυρα του κάθε σπιτιού. Μπλε, γαλάζια και πράσινα είναι μερικά από τα χρώματα που παρατηρεί. Βέβαια τα χρώματα αυτά δεν αρκούνται μόνο σε κάθε "πορτί" του σπιτιού. Με τα ίδια χρώματα βάφουν και τα κάγκελα, δημιουργώντας έτσι μια πανδαισία χρωμάτων και μια έντονη αντίθεση με το κατάλευκο "περιτύλιγμα" του κάθε σπιτιού.

Πόρτες στα σοκάκια των Τριπόδων

Πως όμως ξεκίνησε η χρήση αυτών των χρωμάτων; Μια λογική απάντηση έρχεται σύμφωνα με ιστορικά δεδομένα: την εποχή του 19ου αιώνα, την περίοδο που ο νεοκλασικισμός ως τάση στην αρχιτεκτονική των σπιτιών ήταν σε έξαρση, άρχιζαν να χτίζονται και τα πρώτα νεοκλασικά κτίρια στη Νάξο. Όμως για να επικρατήσει ομοιομορφία στα σπίτια, για τουριστικούς λόγους ορίστηκαν διάφοροι νόμοι κατά έτη, που έλεγαν ότι όλα τα σπίτια των νησιών έπρεπε να είναι λευκά. Ως κύριο χρώμα για τις πόρτες και τα παράθυρα ήταν το μπλε. Αργότερα ήρθαν και τα υπόλοιπα χρώματα ως μια εναλλακτική επιλογή.

Ωστόσο το λευκό έχει μια ενοποιητική λειτουργία που υπογραμμίζει τη θαυμαστή πλαστικότητα λεπτομερειών και συνόλου και ταυτόχρονα ενισχύει την ομορφιά των Κυκλάδων και δη της Νάξου καθιστώντας την αξιοζήλευτη.

η είσοδος του Λαογραφικού Μουσείου

Τριποδιώτικα παρατσούκλια

Τριποδιώτικα παρατσούκλια

Η ενότητα "Τριποδιώτικα παρατσούκλια" σήμερα φτάνει στο τέλος της. Θα ήθελα να ευχαριστήσω τους πληροφοριοδότες (Σπύρο Απειραθίτη, Μαρία Απειρανθίτου, Μανώλη Απειρανθίτη, Μαργαρίτα Βερυκόκου, Γιάννη Σοφικίτη, Στέλλα Νικολάκη ) που με βοήθησαν στην συγγραφή και έρευνα της συγκεκριμένης ενότητας η οποία είναι σημαντική για τα λαογραφικά δεδομένα του χωριού. 

Χ:

Χηράς

Χιουχιούρης

Χοιρομαμάς

Χαλυμούρης

Χατζηγιάννης

Χατζηδιά

Ψ:

Ψηστός-Ψηστούδες

Ψαψάλης
Ψωμάκης

φωτογραφία από τη Σοφία Σοφικίτου 

Τριποδιώτικο Γλωσσάρι

Τριποδιώτικο Γλωσσάρι

Σ:

Σάντουλα: η νονά

Σάρτο: πήδος, πήδημα (σαρτένω)

Σιχλάκι: τσίγκινος ή μπακιρένιος χειροποίητος κουβάς

Σκάλεθρο: ξύλο για ανακάτεμα της φωτιάς (φούρνου)

Σκαμάκι: ποσότητα ξασμένου πρόβιου μαλλιού

Σκονοβολιά: σύννεφο σκόνης

Σκοίνα:σχοίνοι, σχοινιές

Στεαστό: υπόστεγο

Στρατούρα: το στρώσιμο του σαμαριού

Συλλοή: συλλογή, σκέψη

Σύρμα: το συρτάρι

Σφούνι: πήλινο σκεύος για κρασί

T:

Τάμου: όταν

Τέλι: σύρμα, καλώδιο

Τεσσαρακάντουνες: τετραγωνισμένες πέτρες που έβαζαν στα θεμέλια των σπιτιών

Τζουάδα: ζωηράδα φυτού

Τριζοβόλημα: τρίξιμο

φωτογραφία από τη Σοφία Σοφικίτου

[πηγή: http://www.tripodesnaxou.gr/tripodes-naxou-glossari.htm] 

Τριποδιώτικα παρατσούκλια

ΤΡΙΠΟΔΙΩΤΙΚΑ ΠΑΡΑΤΣΟΥΚΛΙΑ

Σ:

Σαργκάλος

Σιφινιός

Σίβουλος

Σαντορινιός

Στέλιας

Στελίδες

Σταύραινα

Σούπιδες

Τ:

Τζάος

Τζανής

Τζαναβαρού

Τζαμπούνιδοι

Τζάαινα

Τζουβαέρης

Τσουρομένος

Τσούλος

Τσούρος-Τσουρομένος-Τσούριο

Τσολιάς

Τούρκος

Y:

-

Φ:

Φτηνάς

Φταμηνίτης

Φρυδάς

Φανάρης

Φαναριτζού

Φίνος

Φούρναρης

Φουστάνης

Φαφλατάς

φωτογραφία από την ιστοσελίδα του συλλόγου 

[http://www.tripodesnaxou.gr/tripodes-naxou-xorio.htm]

Τριποδιώτικο Γλωσσάρι

Τριποδιώτικο Γλωσσάρι

Ν:

Ναός: χτιστό ή χωμάτινο αυλάκι για πότισμα χωραφιού

Νομιά: άγονη πλαγιά στην άκρη του χωραφιού

Ντίρλα: είδος χορού

Ντιχάλι: το ξύλινο διχάλι του λυχνίσματος

Νουλάς: ο σωλήνας του ρακιντζού που χρησιμοποιείτε για την απόσταξη της ρακής

Ξ:

Ξεβαβουλίζω: ξεχωρίζω το σπόρο από το βαμβάκι

Ξεπασουλίζω: καθαρίζω τα αυτία ή τα δόντια

Ο:

Οργιά: η ουρά

Όχεντρα: το φίδι οχιά

Π:

Παζούμιο: το κουτοπόνηρο

Πανιστής: ξύλο με πανιά για το καθάρισμα του φούρνου

Πάστρα: καθαριότητα

Πιτιλίζει: ψιχαλίζει

Πρεβόλια: περιβόλια

Προλαλά: προγιαγιά

Προσπάππος:προπάππος

[πηγή: http://www.tripodesnaxou.gr/tripodes-naxou-glossari.htm ]

Τριποδιώτικα παρατσούκλια

Τριποδιώτικα παρατσούκλια

Ξ:

Ξενικός

Ο:

- 

Π:

Περχαμπάνος

Ποντικός

Πλατσαφάρας

Πλάτουχας

Πέρος

Πιτιάς

Πασόκος

Πολυδωρογιάννης

Παύλος-Παυλί

Παλαζό

Ρ:

Ρούσσος

Ροδομανώλης

Ρέγγιδοι

Ρόμπης

Τριποδιώτικο Γλωσσάρι

Τριποδιώτικο Γλωσσάρι

K:
(συνέχεια)
Κρεβαταριά: ο αργαλειός
Κρεβατίνα: κληματαριά

Λ:

Λιμαριά: τα σύνεργα του μαγκανοπήγαδου
Λινάρι:κλωστικό φυτό
Λαόρχια: είδος μανιταριού





Μ:
Μαγερειό: κουζίνα σπιτιού (δωμάτιο)
Μαγκαλάκι: μαγκάλι, σιδερένιο σκεύος με κάρβουνα για τη ζεστασιά του σπιτιού
Μαργωνιά: παγωνιά
Μάσκουλο: ο μεντεσές
Μαστραπάς: τσίγκινο ποτήρι για νερό
Μέλλουνταν: μου μέλλει η τύχη
Μπαλότα: μασούρια, γιρλάντες, μπλεξούδες
Μπαρκιαστούν: επωμιστούν, παίρνουν ευθύνη
Μπέδουκλο: σχοινί που δένει τα πόδια των ζώων για να μην μπορούν να τρέξουν
Μπλουτσουνέρα: το λούκι για το νερό που τρέχει απο το δώμα- ταράτσα

[πηγή: http://www.tripodesnaxou.gr/tripodes-naxou-glossari.htm ]

Τριποδιώτικα παρατσούκλια

Τριποδιώτικα Παρατσούκλια

Μ:

(συνέχεια)

Μποτσογιάννης

Μανταφούης

Μπότζης

Μπεκατσούλας

Μιχάλεος

Μπόκας

Μαρουλάκης

Μπαντόλιος

Μπιτζινής Μπιαλής

Μήτσουλας

Μπιλ

Μολέσκης

Μούργος

Μαρουσίνα

Ν:

Νικολοζούλης

Ντραπάνης

Νιότης

Ντερβίσης

Ντράκος

Ντρύς

Ντόντος

Ντρακομαρούσα

Ντεϊζέκης

Ντελερές

Ντιμάρκος

Ντιλιρής

Ντρακοκυριακή

Ντρακονικόλας

Νικολαρού

Νίγλης

Ντρακοβλάσης

ΕΝΟΤΗΤΑ: Τριποδιώτικα παρατσούκλια

Τριποδιώτικα παρατσούκλια

Η ενότητα αυτή εκτός από τα παρατσούκλια της κάθε οικογένειας που δίνονταν για να ξεχωρίζονται τα μέλη της μέσα στο χωριό, περιέχει και τα λεγόμενα "Ξεβρίδια", δηλαδή χιουμοριστικού και υβριστικού περιεχομένου επίθετα ή χαρακτηρισμοί.

Κ:(συνέχεια)

Κεσάριος

Κιαπέρης

Κουρέλης

Κοπελάκι (της γριάς το κοπελάκι)

Καραγιάννης

Κιαέκιο

Κωσταράς

Καμπούρης

Λ:

Λαγούς

Λάμπρος

Λεμπέκος

Λαουδιάρης

Μ:

Μπανίκος

Μπουάς

Μπάφιδοι

Μισοκόπελο

Μπούγλος

Τριποδιώτικο γλωσσάρι

ΤΡΙΠΟΔΙΩΤΙΚΟ ΓΛΩΣΣΑΡΙ

Δ:

Διβολιά: το διπλό ζευγάρι του χωραφιού, η δεύτερη καλλιέργεια

Δισάκι: δύο σάκοι ενωμένοι σε ένα, μικρό ταγάρι

E:

Εργάθια: βούρλινα δίχτυα για το δέσιμο των άχυρων

K:

Κράϊ: η παγωνιά, το κρύο

Κατσούλα: η γάτα

Καταχάρι: η μπόρα

Καυκάρα: μεγάλο χωράφι

Κουργιαλό: καλαθάκι για τη μεταφορά του ζυμαριού (ψωμιού) στο φούρνο

Κουρλί: γυναικείο μαντήλι κεφαλιού

Κοφινίδα: μεγάλο ξύλινο δοχείο από το οποίο μετά από ταλάντωση πέφτει το κριθάρι στη μυλόπετρα

[πηγή: http://www.tripodesnaxou.gr/tripodes-naxou-glossari.htm]

ΕΝΟΤΗΤΑ: Τριποδιώτικα παρατσούκλια

Τριποδιώτικα παρατσούκλια

Η ενότητα με τα παρατσούκλια του χωριού μας συνεχίζεται και ειδικά μετά τη βοήθεια όλων σας. Προσθήκες από εσάς θα είναι πάντα ευπρόσδεκτες για τη καλύτερη διεκπεραίωση της συγκεκριμένης ενότητας. 

Δ:

Δικηγόρος

Ε:

-

Ζ:

Ζάμπρακας

Ζουλάρης

Ζαναήτης

Η:

-

Θ:

-

Ι:

-

K:

Καρατάσος

Καζάλας

Κατελάκης

Καμπούρης

Κάπας

Κατσίνης

Κοκότζας

Κουρέλης

Κατσάργυρας

Κατσαγάδουρο

Κλάψος

Κάπιδοι

η θέα από το δρόμο προς τον Άη Γιώργη

ΕΝΟΤΗΤΑ: Τριποδιώτικο γλωσσάρι

ΤΡΙΠΟΔΙΩΤΙΚΟ ΓΛΩΣΣΑΡΙ

Η ενότητα "Τριποδιώτικο γλωσσάρι" συνεχίζεται με τις εξής λέξεις:

A:

Αραντός: φαγητό από γάλα και αλεύρι

Αρμάρι: η θυρίδα, το ντουλάπι

Άφουκλα: βρύση, υδρορροή

Β:

Βοσκαρούδικο: νεαρός βοσκός

Βούκινο: μεγάλο κοχύλι, αλλιώς βουκίνα

Βουλίδι: γκρεμισμένο σπίτι

Βούτημα: χόρτο του οποίου η φύση δεν επιτρέπει την διέλευση νερού

Γ:

Γαρμπής: νοτιοδυτικός άνεμος

Γκλαβανή: η μικρή σκάλα που κατέβαινε στο κελάρι

 

[πηγή: http://www.tripodesnaxou.gr/tripodes-naxou-glossari.htm ]

ΕΝΟΤΗΤΑ: Τριποδιώτικα Παρατσούκλια

ΤΡΙΠΟΔΙΩΤΙΚΑ ΠΑΡΑΤΣΟΥΚΛΙΑ

Μια νέα προσπάθεια που γίνεται μέσω της συγκεκριμένης ιστοσελίδας είναι η καταγραφή των παρατσουκλιών που υπάρχουν και υπήρχαν παλαιότερα στο χωριό. Η ενότητα αυτή θα χωρίζεται αλφαβητικά έτσι ώστε κάθε αναγνώστης να ανατρέχει σε αυτήν ευκολότερα.


Α: 
Αυτουλάς
Αντώναρος
Αποστολάριος
Αργυριάδης

Β: 
Βοριάς
Βλαχογιώργης
Βιτσεράς
Βιλάνος
Βαρβάτος
Βιολέτης
Βασιλειάδης


Γ:
Γιαννούτσος
Γιαννουλάκης
Γιος
Γιάγκος
Γκούλας
Γκιουζέπης
Γιωργομπίλος
Γαύρος
Γιακουμινάρα
Γιωργαλάς

ΕΝΟΤΗΤΑ: Τριποδιώτικο γλωσσάρι

Τριποδιώτικο Γλωσσάρι

A:

Ανεμεσαθιό: αναμεταξύ, μεταξύ

Ανεφταόρατη: άφαντη

Αούδουρας: θάμνος

Αποκοτώ: αποφασίζω

Αποταή: η μπροστιάδα του σταύλου

Απορτοαλιά: το πρώτο γάλα των κατσικοπροβάτων

Αρδίκοι: ξυλώδες φυτό που συμβολίζει την καρποφορία της γης

Ασκινοπόδι: είδος φρύγανου

Ασπαλάθροι: αγκαθωτοί θάμνοι

Αστοιβή: αγκαθωτός θάμνος

[Πηγή: ιστοσελίδα του χωριού στο διαδίκτυο]

ΕΝΟΤΗΤΑ: Αφηγήσεις

Αφήγηση Γιάννη Σοφικίτη για το έθιμο του Κορδελάτου

[πηγή: απομαγνητοφωνημένη συνέντευξη στην εργασία "Η πλατεία του χωριού" ]

ΕΝΟΤΗΤΑ: Παράδοση

Το μνήμα της Αριάδνης

Ο μαρμαρένιος τάφος της Αριάδνης είναι στην περιοχή του καταρράχτη, στις Τρίποδες, μέσα σε μια ληνό (πατητήρι). Η πεδιάδα της Πλάκας ήτανε λένε παλιά θάλασσα, λιμάνι, όπου εγκατέλειψε την Αριάδνη ο Θησέας ερχόμενος από την Κρήτη, αν και οι παραδόσεις λένε πως την άφησε στην θέση 'Παλάτια', στη Χώρα της Νάξου. Λέγεται ότι πέθανε είτε στο πλοίο ή έξω στη στεριά και ότι οι Ναξιώτες την εθάψαν στον καταρράχτη. Γι'αυτό και ο Πύργος της Πλάκας λέγεται και 'Πύργος της Αριάδνης'".

Έτσι δικαιολογούν οι παραδόσεις την ύπαρξη του μνήματος της Αριάδνης στην Πλάκα. Το μάρμαρο - πλάκα - πάντως, που λένε ότι βρίσκεται τώρα σε μιά «ληνού, στου Ρούσου το κτήμα», χρειάζεται ίσως να εξετασθεί από τους αρχαιολόγους, μήπως έχει διασωθεί κάποια επιγραφή, ώστε να διαφωτιστεί η προέλευση του και μαζί η αληθινή ιστορία της περιοχής του. Αναρωτιόμαστε μήπως και η ονομασία του απέναντι λόφου 'Κορκιδάκι', προέρχεται παραδοσιακά από την τροφό της Αριάδνης που ονομαζόταν Κορκύνη κι από Κορκυνάκι έγινε 'Κορκιδάκι'. Υπάρχει πάντως ιστορική μαρτυρία, που αναφέρει και την ύπαρξη του τάφου της Κορκύνης, τροφού της Αριάδνης.

[πηγή: http://www.tripodesnaxou.gr/tripodes-naxou-paradosi.htm ]

ΕΝΟΤΗΤΑ: Τριποδιώτικο Γλωσσάρι

Τριποδιώτικο Γλωσσάρι

Ξεκινάμε μια καινούργια ενότητα τις Πέμπτες καθώς οι αναφορές για την ιστορία του χωριού έχουν ολοκληρωθεί. Στην συγκεκριμένη ενότητα θα δημοσιεύονται λέξεις που χρησιμοποιούνται στην τριποδιώτικη διάλεκτο από τους κάτοικους τους χωριού. Κάθε Πέμπτη θα δημοσιεύονται κομμάτια από το γλωσσάρι:

Α:

Αγκαλά: μπορεί

Αγκωνάρι: μεγάλη ασήκωτη πέτρα

Αρδάχτι¨= ξύλινο εργαλείο με το οποίο κλώθανε το μαλλί 

Αθανατοκουτσούρες= ξερή κάκτος

Ακιντί= η κλίση του αυλακιού

Αλεκάτη= το ξύλο πάνω στο οποίο μαζεύεται το μαλλί

Αλιάδι= καλαμένια κουβαρίστρα

Αμουζουρεύγω= γλυκοκοιτάω, αργολαβίζω

Αμπάς= ο κριός που δεν έχει κέρατα 

Αμπασιά= πέρασμα μέσα από πέτρινο ή καλαμένιο φράχτη 

ΕΝΟΤΗΤΑ: Αφηγήσεις

Aφήγηση Μαργαρίτας Βερυκόκου 

[Πηγή: απομαγνητοφωνημένη συνέντευξη για την εργασία "Η πλατεία του χωριού" ]

ΕΝΟΤΗΤΑ: Αξιοθέατα

ΞΩΚΛΗΣΙΑ

(Άγιος Ματθαίος)

Στα «Τρανά χωράφια», σε μικρή απόσταση από τον αρχαίο πύργο της Πλάκας, βρίσκεται ο Άγιος Ματθαίος, που παρουσιάζει ξεχωριστό ενδιαφέρον σαν εκκλησία. Είναι χτισμένος πάνω σε μια παλαιοχριστιανική βασιλική, που κι αυτή πάλι με τη σειρά της είναι χτισμένη πάνω σε ένα αρχαίο ναό. Αυτό αποτελεί και γνώρισμα της συμπεριφοράς των  πρωτοχριστιανών που αισθανόντουσαν "μειονεκτικά" απέναντι στους ειδωλολατρικούς-παγανιστικούς ναούς των προκατόχων τους. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το χτίσιμο νέων χριστιανικών ναών δίπλα, ή και πάνω στους ήδη υπάρχοντες ναούς. Μάλιστα μπορεί να το παρατηρήσει κανείς σε πολλά αρχαία ελληνικά μνημεία της Νάξου, όπως για παράδειγμα στον ναό της θεάς Δήμητρας στο Σαγκρί.

 Έξω από το ναό διακρίνει κανείς παλαιά μάρμαρα, κιονίσκους και μία μεγάλη μαρμάρινη κολυμβήθρα με ανάγλυφους σταυρούς. Πριν χρόνια, στο δάπεδο του προαυλίου διασωζόταν τμήμα ψηφιδωτού με παραστάσεις «ιχθύων», των πρωτοχριστιανικών χρόνων. 

Στόχος της κοινότητας του χωριού είναι η διατήρηση των σημαντικών αυτών μνημείων του χωριού μέσα από τη βοήθεια όλων μας. Πρώτο στάδιο για αυτή τη διατήρηση αποτελεί η γνώση ότι ο συγκεκριμένος ναός ανήκει στα σημαντικότερα βυζαντινά μνημεία.

ΕΝΟΤΗΤΑ: Ήθη και Έθιμα

ΚΑΖΑΝΕΜΑΤΑ

Το έθιμο που καλούμαστε σήμερα να σχολιάσουμε είναι αυτό του καζανέματος. 

Σε προηγούμενο θέμα της ενότητας είδαμε ότι το έθιμο του τρύγου συνεχίζεται με τα καζανέματα, δηλαδή τη διαδικασία  απόσταξης των «στράφυλων» για την παραγωγή ρακής(τσικουδιάς). Τα στράφυλα, τα τσάμπουρα όπως τα αποκαλούμε στο χωριό, είναι ουσιαστικά ό,τι απομένει από τα σταφύλια που πατήθηκαν για την παραγωγή του κρασιού. Με αυτά φτιάχνουν τη ρακή, απαραίτητη σύντροφο στα κρύα του χειμώνα. 

Τα καζανέματα γίνονται στα «καζάνια», τα αποστακτήρια δηλαδή, τα οποία βρίσκονται διάσπαρτα στην εξοχή στις οινοπαραγωγικές περιοχές του νησιού.

Τα ρακιτζιά γίνονται συνήθως στη Νάξο τον Οκτώβρη. Τα τσάμπουρα μπαίνουν σε ένα ειδικό σκεύος, το χαρανί, και με την βοήθεια της φωτιάς γίνεται η απόσταξή τους σε ρακή. Στα ρακιτζιά μαζεύονται γνωστοί, φίλοι αλλά και περαστικοί για να δοκιμάσουν την καινούργια ρακή, με συνοδεία πεντανόστιμων ξερών σύκων.

 Συνήθως, η διαδικασία της παραγωγής της ρακής συνοδεύεται από ένα μικρό γλέντι σε κάθε ρακιτζιό, με φαγητό, κρασί και φυσικά άφθονη ρακή, καθώς εκείνος που «καζανεύει» καλεί την παρέα του για να γιορτάσει το γεγονός.

Η διαδικασία αυτή θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική αφού η ρακή ή τσικουδιά είναι αναπόσπαστο κομμάτι της νησιώτικης κουλτούρας.

ΕΝΟΤΗΤΑ: Ιστορία

ΟΙ ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗ ΝΑΞΟ ΤΟ 1835-1837

Στη σημερινή ενότητα θα θιγεί το ζήτημα τω πρώτων δημοτικών αρχών στο δήμο Βίβλο της Νάξου τα χρόνια 1835-1837. Ο δήμος Βίβλου αποτελούνταν από τα χωριά Γαλανάδο (153 κάτοικοι), Γλινάδο (247), Τρίποδες (355), Αγερσανί (375) Κάτω Σαγκρί (133), Άνω Σαγκρί (259), Ποταμιά (190), Μέλανες (275), Άγιος Θαλάλαιος (85), Άχαψη (194) και Μητρυιά (238). Πρωτεύουσα ορίστηκε η Βίβλος, όπου τα χρόνια εκείνα ήταν στο Γαλανάδο.

Το 1836 ορίσθηκε από το βασιλιά Όθωνα ως δήμαρχος Βίβλου ο Σπυρίδων Αντ. Μπαρότζης, ως πρόεδρος της πρωτεύουσας ο Μάρκος Τζιώτης, και ειδικοί πάρεδροι των χωριών οι: Γαβριήλ Βασιλάκης, Αντώνιος Δεγαϊτας, Νικόλαος Γαλατερός, Στυλιανός Λεονάρδος, Ζανής Σκουλάτος και Νικόλαος Καραμπάτζης οι οποίοι και αποτέλεσαν μαζί με το δημοτικό συμβούλιο τις πρώτες δημοτικές αρχές του Δήμου Βίβλου.

Φυσικά πρέπει να αναφερθεί ότι ο δήμαρχος Μπαρότζης παρέμεινε στη θέση του Δημάρχου Βίβλου μέχρι το 1865, και αργότερα εκλέχθηκε Βουλευτής Νάξου τις χρονιές 1844, 1847, 1853, 1856, 1859, 1860 και τέλος το 1862.

Το σημαντικότερο που μαθαίνουμε από τη συγκεκριμένη πηγή είναι ότι το 1840 ως Δήμος Β' Τάξεως με πληθυσμό 2.692 κατοίκους ορίζονται οι Τρίποδες.

Τέλος αξίζει να αναφερθεί ότι το 1912 καταργήθηκε ο συγκεκριμένος Δήμος και έτσι δημιουργήθηκαν έξι κοινότητες, οι οποίες είναι γνωστές σε όλους μας: η Βίβλου-Τριπόδων στην οποία παρατηρεί κανείς το όνομα του παλαιότερου Δήμου, η κοινότητα Αγερσανίου. Εγκαρών, Μελάνων, Ποταμιάς και Σαγκρίου.

[πηγή: Λάζαρος Θεόφιλος "Οι πρώτες δημοτικές αρχές Βίβλου της Νάξου" στο: "Δρυς Υψικάρηνος, Τιμητικός τόμος για τον Δημήτριο Β. Οικονομίδη"  ]